भारत में चाय कैसे आई और इसके नुक्सान

भारत में चाय कैसे आई और इसके नुक्सान

हमारे देश में चाय पीने का चलन अंग्रेजों के शासनकाल से चला है। अंग्रेजों से पहले भारत देश में लोग चाय का सेवन नहीं करते थे क्यों कि भारत के पास अमृत तुलय पेय पदार्थ दूध, छाछ,मठ्ठा, शरबत, दहीं , शरदई, शिकंजवी , गन्ने का रस न जाने कितने अमृत के समान पीने योग्य पदार्थ होते थे परन्तु अंग्रेजों ने भारत में चाय की ऐसी चाल चली के अंग्रेज तो भारत छोड़ गए मगर उनकी दी हुई चाय की आदत अब तक हमारे देश में पैर पसारे हुए है। चाय अगर पी ही ली और उसका कोई नुक्सान न होता तो भी ठीक था परन्तु चाय हमारे शरीर में तेज़ाब पैदा करती है और यह तेज़ाब (अमलपित्त) न जाने कितनी बीमारियों को पैदा करता है।

  • सीने में जलन
  • आँखों में जलन
  • ज्यादा तेज़ाब बनना
  • भूख का न लगना
  • खाने का मन न करना
  • यूरिक एसिड बढ़ना
  • पेशाब में जलन
  • गर्मी का बढ़ना
  • फैट बढ़ना
  • ब्लड प्रैशर बढ़ना
  • डी-हाईडरेशन होना
  • खून का तेजाबी होना इत्यादि

न जाने कितने और रोगों को उत्पन्न करती है। जैसे ऊपर लिखा है की पहले लोग दूध , दहीं , लस्सी इत्यादि का सेवन करते थे।
तो उसी तरह हमारे घरों में क्वाथ (काढ़ा) पीने का भी प्रचलन था जो पूरी तरह आयुर्वेद पर निर्धारित होते थे। उनकी जानकारी हमारे घर की माताओं को स्वाभाविक रूप से ही बड़े बजुर्गों से मिल जाती थी भले ही वह अनपढ़ होती थी परन्तु घरेलु उपचार के रूप में आयुर्वेद के अनेकों नुस्खे वह प्रयोग करती थी

  • जैसे खांसी के लिए सौंफ , मुलेठी और तुलसी का काढ़ा
  • हाजमे के लिए अजवाइन और सौंफ को उबाल कर पीना
  • भूख की कमी के लिए जीरा और पुदीना
  • पेट साफ़ करने के लिए हरड़ का चूरन इत्यादि

घरेलु उपचार छोटी बड़ी बीमारियों के लिए बहुत उपयोगी सिद्ध होते थे परन्तु अंग्रेजी शासनकाल में अंग्रेजी औषधियों के चलन को बढ़ाने के लिए इन घरेलु उपचारों को जो अत्यधिक वैज्ञानिक थे, अनपढ़ लोगों के उपचार कहकर नकारात्मक सोच फैलाई गई। आज अंग्रेजी औषधियों का दुष्प्रभाव सबके सामने है।

हमारी पूरी टीम ने कोशिश की है की भारतवासी फिर से आयुर्वेद के साथ जुड़ें और स्वस्थ जीवन अपनाएं। उसी कोशिश के तहत “आदित्य हर्बल टी” आपके जीवन में तंदरुस्ती और जोश भरेगी और इसमें बहुत ही उत्तम दर्जे की औषधियों का प्रयोग किया गया है जिससे

  • सीने में जलन
  • आँखों में जलन
  • ज्यादा तेज़ाब बनना
  • भूख का न लगना
  • खाने का मन न करना
  • यूरिक एसिड बढ़ना
  • पेशाब में जलन
  • गर्मी का बढ़ना
  • फैट बढ़ना
  • ब्लड प्रैशर बढ़ना
  • डी-हाईडरेशन होना
  • खून का तेजाबी होना इत्यादि

बीमारियों से छुटकारा मिलता है, और हमने आपके स्वाद को भी बहुत धयान में रखा है “आदित्य हर्बल टी” का स्वाद आपको बेहद पसंद आएगा , जब आप इसको अपने किचन में बनाएंगे तो आपका पूरा घर एक बहुत ही प्यारी दिव्य खुशबू से महक उठेगा , एक बार अवश्य प्रयोग करें “आदित्य हर्बल टी”

खरीदने के लिए क्लिक करें 

 

ਜੇਕਰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਖਾਤਮਾਂ,  ਤਾਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਹੈ ਚਮਤਕਾਰੀ

ਜੇਕਰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਖਾਤਮਾਂ, ਤਾਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਹੈ ਚਮਤਕਾਰੀ

 

 

ਆਯੁਰਵੇਦ, ਇੱਕ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਨੂੰ  ਕੁਦਰਤੀ ਇਲਾਜ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਤਿੰਨ ਦੋਸ਼ਾਂ – ਵਾਤ, ਪਿੱਟ ਅਤੇ ਕਫ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹਨ, ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਤੱਤ ਊਰਜਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਥੈਰੇਪੀਆਂ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਇਹਨਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕਸੁਰਤਾ ਲਿਆਉਦੇ ਹਨ।

 

ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫਾਇਦਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੁਰਾਣੀਆਂ  ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਈ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਉਦੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਲਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਖਰਾਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ।

ਵੈਦ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਇਲਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲਾਭਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ, ਮਸਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕੁਦਰਤੀ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਇਲਾਜ ਲਈ ਖੁਰਾਕ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨਾਂ ਦੀ  ਤਾਜ਼ੇ, ਮੌਸਮੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸਰੀਰ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਗਠਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ (ਸਰੀਰ ਦੀ ਕਿਸਮ) ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣ ਤੇ ਜੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਵੈਦ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਜੀ ਅੱਗੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ “ਕਈ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਇਲਾਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਭੰਗ (ਮਸਾਜ), ਪੰਚਕਰਮ (ਪੰਜ ਡੀਟੌਕਸੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਥੈਰੇਪੀ), ਸ਼ਿਰੋਧਾਰਾ (ਮੱਥੇ ‘ਤੇ ਤੇਲ ਪਾਉਣ ਦੀ ਥੈਰੇਪੀ), ਅਤੇ ਨਸਿਆਮ (ਨੱਕ ਦੀ ਸਫਾਈ), ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਲਾਜ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਥੈਰੇਪੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।”

ਆਯੁਰਵੇਦ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਿਜਵੇ  ਰਾਇਮੇਟਾਇਡ ਗਠੀਏ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ, ਦਮਾ, ਸ਼ੂਗਰ, ਮੋਟਾਪਾ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ।

ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਪਹੁੰਚ, ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਮੁੱਚੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਆਯੁਰਵੈਦ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਰਵਾਇਤੀ ਦਵਾਈ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਦੀ ਹੈ।

 

ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਇਕ ਚਮਤਕਾਰ, ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲਣ ਲਈ ਵੈਦ ਜੀ ਤੋਂ ਜਾਣੋ

ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਇਕ ਚਮਤਕਾਰ, ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲਣ ਲਈ ਵੈਦ ਜੀ ਤੋਂ ਜਾਣੋ

ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਅੱਜ, ਅਸੀਂ ਵਰਤ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਮਹੱਤਵ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ।

 

ਦੋਸਤੋ, ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਥੇ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪੇਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸਿਹਤ ਦੀਆਂ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ, ਵਰਤ ਨੂੰ ‘ਉਪਵਾਸ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ‘ਉਪ’ ਅਤੇ ‘ਵਾਸਾ’ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਉਪ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਨੇੜੇ” ਅਤੇ ‘ਵਾਸ’ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਰਹਿਣਾ”। ਇਸ ਲਈ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ “ਬੈਠਣਾ ਜਾਂ (ਪ੍ਰਭੂ) ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹਿਣਾ” ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰੱਖਣਾ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਕਾਸ਼ ਤੱਤ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਸਪੇਸ’। ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਆਰਾਮ ਅਤੇ ਪੁਨਰਜਨਮ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ  ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਕੱਡਣਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵਰਤ, ਜੂਸ ਵਰਤ, ਅਤੇ ਸੁੱਕਾ ਵਰਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੂਸ ਵਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਤਾਜ਼ੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਜੂਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੁੱਕੇ ਵਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੋਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਰਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

 

ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਫਾਇਦੇ

  1. ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
  2. ਡੀਟੌਕਸੀਫਿਕੇਸ਼ਨ: ਵਰਤ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
  3. ਭਾਰ ਘਟਾਉਣਾ: ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
  4. ਮਾਨਸਿਕ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ: ਵਰਤ ਮਾਨਸਿਕ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਰੋ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ, ਵੈਦ ਜੀ ਤੋਂ ਸੁਣੋ ਰਸੋਈ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ

ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਰੋ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ, ਵੈਦ ਜੀ ਤੋਂ ਸੁਣੋ ਰਸੋਈ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ

 

ਆਯੁਰਵੇਦ ਰਸੋਈ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਨਸਾਨ ਸਹੀ ਭੋਜਨ ਖਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਵੈਦ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਜੀ ਨਾਲ ਰਸੋਈ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ,  ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ।

 

ਵੈਦ ਜੀ, ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੇ ਇਸਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉ। 

ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਰਸੋਈ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਰਸੋਈ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਰਸ ਦਾ ਘਰ’। ਰਸੋਈ ਦਾ ਅਰਥ ਰਸਾਇਣ ਵੀ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਛੇ ਰਸ ਮਧੁਰ, ਲਵਨ, ਕਟੁ, ਕਸਾਏ, ਅਮਲ ਅਤੇ ਤੀਕਸ਼ਣ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ। ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੇ ਰਸਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

 

ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਨੁਸਾਰ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?

ਭੋਜਨ ਸਾਦਾ ਪਕਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੁੱਤੇ ਪਾ ਕੇ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਨਾ ਵੜੋ। ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਜੁੱਤੀਆਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਣ ਲਿਆ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਸਾਡੇ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਆਟਾ ਜਿਆਦਾ ਡੇਰ ਗੁੰਨ ਕੇ ਨਾ ਰੱਖੋ। ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦੇਸੀ ਮਸਾਲੇ ਜਿਵੇਂ ਹਰੀ ਮਿਰਚ, ਅਜਵਾਈਨ, ਦਾਲਚੀਨੀ, ਸੁੰਢ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

 

ਵੈਦ ਜੀ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਕੀ ਹੈ?

ਸਾਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਾਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 5 ਘੰਟੇ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਰਾਤ ਦਾ ਖਾਣਾ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਅਤੇ ਨਾਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 14 ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਖਾਣਾ ਖਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਰੱਖੋ। ਪਰ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਪਾਣੀ ਪੀਓ।

 

ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਦਾ ਬਹੁਤ  ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ। 

ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਕਾਸ਼ ਤੱਤ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸਪੇਸ। ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲਾ ਰੁੱਖ ਪਿੱਪਲ

ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲਾ ਰੁੱਖ ਪਿੱਪਲ

ਦੋਸਤੋ, ਅੱਜ ਮੈ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵੱਡਮੁੱਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇੱਕ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਪਡੇਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ।

ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ ਜੋ ਹਿੰਦੂ, ਜੈਨ ਅਤੇ ਬੋਧ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿੱਪਲ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਰੁੱਖ ਮੰਨਣ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ।

ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਿੱਪਲ 24 ਘੰਟੇ ਆਕਸੀਜਨ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਪਿੱਪਲ ਦੀ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਸ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਰੁੱਖਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਪਿੱਪਲ ਨੂੰ ਬੋਧੀ ਰੁੱਖ, ਅਸ਼ਵਥ, ਆਕਸੀਜਨ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਰੁੱਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਤਣੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਪਯੋਗਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ

  1. ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
  2. ਪਿੱਪਲ ਦਾ ਦਰਖਤ ਦਿਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਰੱਖਤ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਰਗਰ ਹੈ।
  3. ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤੇ ਖਾਣ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੂਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦਿਲ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ |
  4. ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
  5. ਪਿੱਪਲ ਨੂੰ ਮੌਲੀ ਦਾ ਧਾਗਾ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਬਹੁਤ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿੱਥ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਨ ਹੈ।
  6. ਮੌਲੀ ਦੇ ਧਾਗੇ ਨੂੰ ਪਿੱਪਲ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦਾ ਕਾਰਣ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਧਾਗਾ ਬੰਨ੍ਹਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਕਸੀਜਨ ਲੈ ਸਕੇ।

 

 

ਜੋਤਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਪਿੱਪਲ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਬ੍ਰਿਹਸਪਤੀ ਗ੍ਰਹਿ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਹਸਪਤੀ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕੁੰਡਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਧਵਾ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਨੂੰ ਨਕਾਰਨ ਲਈ ਲੜਕੀ ਦਾ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਦਰਖਤ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

 

ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ 8 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਪਿੱਠ ਦੁਖਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਈ 5 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਠੀਕ

ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ 8 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਪਿੱਠ ਦੁਖਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਈ 5 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਠੀਕ

ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਦਾ ਪਤੀ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ।

ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, “ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ, ਮੇਰੀ ਲੱਤ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਵੈਦ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।

ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਇਆ। ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਗੰਭੀਰ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ – ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।

ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਮਕਸਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਮਹਾਨ ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਆਯੁਰਵੇਦ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਪਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਕ ਆਯੁਰਵੇਦ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 5000 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਇਸ ਮਹਾਨ ਡਾਕਟਰੀ ਅਭਿਆਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣਾ ਮੇਰਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ।

ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਸਿਰਫ ਦਵਾਈਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੈ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਸਿਰਫ ਦਵਾਈਆਂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜੀਣ ਬਾਰੇ ਹੈ।

ਮੇਰੇ ਅਨੁਸਾਰ, “ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਹੈ, ਸਾਡੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸੰਸਕਾਰ ਹਨ, ਇਸਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ।”

ਅੱਜ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਚਰਕ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰੰਥ ‘ਚਰਕ ਸੰਹਿਤਾ’ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਚਰਕ ਕੁਸ਼ਾਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜਾ ਕਨਿਸ਼ਕ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਵੈਦ ਸਨ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹਾਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਚਰਕ ਸੰਹਿਤਾ’ ਵਿਚ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਚਰਕ ਨੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਦਵਾਈਆਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 200 ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।

ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਦਾ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸ਼ੰਖ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਯੁਰਵੈਦ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਇਸ ਤੱਥ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ: ਵਾਯੂ (ਹਵਾ), ਜਲ (ਪਾਣੀ), ਆਕਾਸ਼ (ਸਪੇਸ ਜਾਂ ਈਥਰ), ਪ੍ਰਿਥਵੀ (ਧਰਤੀ) ਅਤੇ ਤੇਜਾ (ਅੱਗ)।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ, ਰੋਗਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ‘ਸੰਸਕਾਰ’ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਖਾਉਣ ਤੱਕ। ਇਹ ਸਾਡੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸਰਵਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਮਤਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਗਿਆਨ

ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਗਿਆਨ

ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਜੀਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਵੀ ਸਾਧਨ ਹੈ।

ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਇਸ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਵ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ।

ਅੱਜ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਵੀ ਸਾਡਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 3000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ।

ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਚਰਕ ਨੂੰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਪਿਤਾਮਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਗ੍ਰੰਥ ‘ਚਰਕ ਸੰਹਿਤਾ’ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਚਰਕ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਾਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜਾ ਕਨਿਸ਼ਕ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਡਾਕਟਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਚਰਕ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਚਰਕ ਸੰਹਿਤਾ’ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 340 ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 200 ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਦਾ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸ਼ੰਖ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਇਸ ਤੱਥ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ: ਵਾਯੂ (ਹਵਾ), ਜਲ (ਪਾਣੀ), ਆਕਾਸ਼ (ਸਪੇਸ ਜਾਂ ਈਥਰ), ਪ੍ਰਿਥਵੀ (ਧਰਤੀ) ਅਤੇ ਤੇਜਾ (ਅੱਗ)।

गोंद कतीरा के फायदे

गोंद कतीरा के फायदे

  1. गर्मी से दिलाए राहत,जलन में रामबाण:
    अगर आपके हाथ-पैरों में जलन की समस्या हो तो 2 चम्मच कतीरा को रात को सोने से पहले 1 गिलास पानी में भिगों दें। सुबह कतीरा फूल जाए तो इसे शक्कर मिलाकर खाएं। रोजाना ऐसा करने से फायदा मिलेगा। कतीरा लू और हीट स्ट्रोक से भी बचाता है। शरीर में गर्मी महसूस हो रही हो तो कतीरा को पानी में भिगो लें और इस पानी में और मिश्री मिलाएं। शर्बत के साथ कतीरा घोटकर सुबह-शाम लें। इससे शरीर की गर्मी दूर होती है।
  2. रक्त की समस्याओं से दिलाए निजात:
    गोंद कतीरा में प्रोटीन और फॉलिक एसिड भरपूर मात्रा में पाए जाते हैं।शरीर के खून को गाढ़ा करता है। 10 से 20 ग्राम गोंद कतीरा पानी में भिगो कर रख दें और सुबह उसी पानी में मिश्री मिलाकर शर्बत बनाकर पिएं। इस शर्बत से रक्त प्रदर की समस्या भी दूर होती है।
  3. कमजोरी करे दूर:
    कतीरा रोजाना दूध के साथ लेने से थकान, कमजोरी, चक्कर उल्टी और माइग्रेन जैसी समस्याओं से राहत मिलती है।आधा ग्लास दूध में गोंद कतीरा कूटकर डालें साथ में मिश्री घोलें। इसे पीने से पित्ती में भी राहत मिलती है।
  4. महिलाओं के लिए बेहद फायदेमंद:
    महिलाओं में मासिकधर्म में अनियमतिता के चलते अक्सर फॉलिक एसिड या खून की कमी हो जाती है।इसके अलावा बच्चा होने के बाद की कमजोरी,माहवारी की गड़बड़ी या ल्यूकोरिया जैसी समस्याओं में भी ये फायदेमंद होता है। गोंद कतीरा और मिश्री को साथ में पीस लें, फिर इसे दो चम्मच कच्चे दूध में मिलाकर खाएं। वहीं गोंद के लड्डू भी बेहद फायदेमंद होते हैं।
  5. पसीने की समस्या से निजात:
    जिन लोगों को बहुत पसीना आता है, वे भी गोंद कतीरा का नियमित सेवन कर सकते हैं।उन्हें इस समस्या से निजात मिलेगी।
  6. दर्दनाक टान्सिल में राहत:
    अगर आप भी दर्दनाक टांन्सिल की समस्या से परेशान रहते हैं तो गोंद कतीरा का इस्तेमाल आजमा सकते हैं। इसके लिए 2 भाग कतीरा और 2 भाग नानख्वा को बारीक पीस लें। अब इसे धनिया के पत्तों के रस में मिलाकर रोजाना गले पर लेप लगाएं, आराम मिलेगा। इसके अलावा लगभग 10 से 20 ग्राम कतीरा को पानी में भिगोकर फुला लें और फिर इसे मिश्री मिले शर्बत में मिलाकर सुबह-शाम पिएं इससे गले में खराश सहित सभी रोगों में फायदा मिलेगा।
  7. मूत्ररोग में फायदा:
    मूत्ररोगों में भी गोंद कतीरा फायदेमंद है। 10 ग्राम से 20 ग्राम गोंद कतीरा फुलाकर इसे मिश्री के साथ घोंटे और शर्बत बनाकर पिएं।
  8. माइग्रेन में लाभकारी:
    4 ग्राम मेहंदी के फूल और 3 ग्राम कतीरा मिट्टी के बर्तन में भिगोकर रख दें। इसे रात में भिगोएं और सुबह मिश्री के साथ मिलाकर पिएं,सिरदर्द,माइग्रेन से छुटकारा मिलने के साथ ये बाल झड़ना भी कम करेगा।
  9. स्वप्नदोष:
    स्वप्नदोष की समस्या है तो रात में एक कप पानी में 6 ग्राम गोंद कतीरा भिगो दें। सुबह ये फूल जाए तो इसमें 12 ग्राम मिश्री मिलाकर खाएं।कुछ ही दिनों में आपको इसका लाभ महसूस होगा।
गर्मियों में स्वस्थ रहने के आसान तरीके

गर्मियों में स्वस्थ रहने के आसान तरीके

गर्मियों के मौसम में स्वास्थ सम्बन्धी दिक्कतें उत्पन हो जाती हैं। पसीना, डिहाइड्रेशन, ऊर्जा में कमी और शरीर का सुस्त होना कुछ आम लक्षण हैं। लेकिन अगर आप अपने स्वास्थ पे थोड़ा ध्यान देंगे और अपने खान-पीन में कुछ बदलाव लाते हैं तो इन् सब दिक्कतों से छुटकारा पाया जा सकता है। आज हम आपको बताएंगे कुछ ऐसी तरीके जिनसे आप गर्मियों में भी रह सकते हैं चुस्त दुरुस्त और स्वस्थ।

डाइट में बदलाव

  • खूब पानी पिएं
    गर्मी के मौसम में पानी खूब पीना चाहिए क्योंकि हमारे शरीर में हर घंटे पानी की कमी हो जाती है। पानी शरीर को हाइड्रेट करता है। गर्मी के मौसम में हर दिन 8 से 10 गिलास (कम से कम 3 लीटर) पानी पीना चाहिए।
  • मौसम के अनुसार फलों के रस का सेवन करे
    गर्मियों के मौसम में फलों के रस का सेवन करना बहुत ही लाभदायक होता है। अनार, अंगूर, मुसम्मी, अनानास, तरबूज जैसे फलों में पोषक पदार्थ पाए जाते हैं। इसके अलावा गाजर, चुकंदर, लौकी और दूसरी सब्जियों का जूस भी पिया जा सकता है।
  • सलाद खाना न भूलें
    गर्मियों में सलाद का सेवन करना चाहिए। खीरा, ककड़ी, गाजर, प्याज, नींबू का सेवन करना स्वास्थ्यवर्धक होता है। सोयाबीन, अंकुरित, अनाज, पनीर, लस्सी का सेवन करना भी काफी स्वास्थ्यवर्धक होता है।
  • अधिक मसाले वाले भोजन से बचे
    गर्मी के मौसम में वैसे ही शरीर में काफी गर्मी होती है। यदि आप अधिक मसाले वाला भोजन करेंगे तो आपके शरीर में और गर्मी बढ़ेगी। इसलिए हल्के तेल मसाले वाला भोजन करना चाहिए।
  • खाने का रूटीन बनाएं
    सुबह उठने के एक-डेढ घंटे के भीतर कुछ न कुछ अवश्य खा लें। देर तक बिना खाए रहने से शरीर में जरूरी पोषक तत्वों की कमी हो जाती है। थोडी-थोडी देर में खाने से ओवरईटिंग से भी बचा जा सकता है। बेहतर होगा कि दिन की शुरुआत हलके गुनगुने पानी में नीबू और शहद के साथ करें।

Exercise या व्यायाम

  • खेले अपना मनपसंद खेल
    गर्मियों के मौसम में आप अपने मनपसंद खेल जैसे फुटबॉल, टेनिस, क्रिकेट और दूसरे खेल, खेल सकते हैं। इससे बाहर आपको हवा भी मिल जाएगी और आपके शरीर का व्यायाम भी हो जाएगा। गर्मी के मौसम में साइकिलिंग करना एक अच्छा विकल्प है।
  • सुबह शाम टहलें
    गर्मी के मौसम में सुबह-सुबह टहलने के लिए जाना चाहिए। इससे स्वास्थ्य अच्छा रहता है। ठंडी हवा लगती है और थोड़ा व्यायाम भी हो जाता है। यदि आप योग को इसमें शामिल करें तो बात बन जाये। योगा करने से शरीर और मन दोनों स्वस्थ रहता है। गर्मी के मौसम में सुबह जल्दी उठकर योगा करना भी बहुत लाभकारी होता है। पर ध्यान रहे की गर्मियों में हीट स्ट्रोक और डिहाइड्रेशन से बचने के लिए सुबह जल्दी और देर शाम की वॉक करना बेहतर है।

कुछ टिप्स जो गर्मी में बच्चे-बूढ़े सबको ध्यान रखने चाहिए

  1. फ्रिज का पानी पीने से बचे। घर में मिटटी का घड़ा लाएं और उसका पानी पिएं।
  2. मीठा कम से कम खाएं क्यूंकि अधिक मात्रा में मीठा भी डिहाइड्रेशन का कारन बनता है।
  3. जंक फ़ूड से दूर रहे और घर का बना ताज़ा और पौष्टिक भोजन खाएं।

इन् सभी चीजों को ध्यान में रखते हुए गर्मी के मौसम को खूब एन्जॉय करें।

किसी भी रोग सम्बन्धी सलाह के लिए संपर्क करें : श्री आदित्य आयुर्वेदा, सानीपुर रोड, सरहिंद।

बदहजमी के आयुर्वेदिक घरेलू इलाज

बदहजमी के आयुर्वेदिक घरेलू इलाज

बदहज़मी या अपच एक ऐसी स्तिथि है जो न केवल इंसान के स्वास्थय को खराब करती है बल्कि साथ में बहुत सारी बीमारियों को भी आमंत्रण देती है। आज कल इंसान अपने जीवन की भाग दौड़ में इतना व्यस्त है की अपनी सेहत को नज़रअंदाज़ करना एक आम चलन हो गया है। बदहज़मी, जिसे आप खान पीन में हुई अनदेखी समझ जाते हैं, अपने साथ और बहुत चीज़ें लेकर आती है। यह संकेत है की आपको अब अपनी सेहत पे भरपूर ध्यान देने की ज़रूरत है। जल्दबाज़ी में खाना, समय पर न खाना, बाहर के खाने का सेवन ज़ादा करना या खाने को अधिक मसालेदार बनाना आपको बदहज़मी कर सकता है। आयुर्वेद में ऐसे बहुत से नुस्खे हैं जिनसे आप बदहज़मी से बच सकते है। आज हम आपको उन् सब नुस्खों से अवगत करवाएंगे।

बदहजमी के आयुर्वेदिक घरेलू इलाज

1. दो छोटा चम्मच अदरक और एक निम्बू का रस एक गिलास में मिलाएं। उसमें अपनी आवश्यकता अनुसार सेंधा नमक डाले और इस मिश्रण को पीलें। यह पेट की बीमारी और बदहजमी के लिए एक अच्छा उपाय है|

2. यदि आप गैस की समस्या से परेशान है तो उबला हुआ लोंग का पानी पिए इसे आपकी गैस की समस्या में राहत मिलेगी।

3. यदि आपको भोजन करने के बाद गैस या बदहज़मी की शिकायत होती है तो अजवाइन का पानी उबाल कर पिएं। आपको बहुत आराम मिलेगा।

4. यदि पेट फूलने या भरा भरा होने की समस्या है तो सौफ का प्रयोग लाभदायक है। सौफ के दाने चबा भी सकते है, चाय बनाकर पी भी सकते है या फिर काढ़ा बनाकर भी प्रयोग कर सकते है|

5. दिन में 2 से 3 बार हर्बल चाय का प्रयोग करे पाचनक्रिया अच्छी होगी| आप वैद शिव कुमार जी द्वारा बनाई 100% आर्गेनिक चाय का इस्तेमाल कर सकते हैं। यह बदहज़मी में बहुत कारगर साबित होती है।

6. भारतीय घरो में तुलसी के बारे में तो सब जानते हैं। उसकी चाय भी दिन में आवश्यता अनुसार प्रयोग कर सकते है जो लगभग सभी रोगों से छुटकारा दिलाने में मददगार है।

क्या न करें

  • बहुत ज़ादा मात्रा में भोजन ना खाएं। यदि ज़रूरत हो तो आप थोड़े थोड़े समय में थोड़ा थोड़ा भोजन खा सकते हैं
  • मानसिक रूप से तनाव मुक्त रहें, कोशिश करें के क्रोध न करें।
  • खाने को जल्दबाज़ी में ना खाएं ।
  • तले हुए और मसालेदार पदार्थो का खाने में प्रयोग ना करें।

क्या करें

  • खाना खाने के बाद कुछ कदम चलें।
  • नियमित रूप से सुबह शाम व्यायाम करे और अपनी दिनचर्या बनाए।
  • कोशिश करें हमेशा घर का बना साधारण भोजन खाएं।
  • दिन में कम से कम एक कप हर्बल चाय का सेवन ज़रूर करें।

किसी भी रोग सम्बन्धी सलाह के लिए संपर्क करें : श्री आदित्य आयुर्वेदा, सानीपुर रोड, सरहिंद।